Cerkiew w Brunarach
Cerkiew pw. św. Michała Archanioła została zbudowana w 1797 r. w Brunarach Wyżnych, które obecnie są częścią większej miejscowości o nazwie Brunary. Brunary powstały pod koniec XIX wieku w wyniku połączenia Brunar Wyżnych i Brunar Niżnych. Cerkiew w Brunarach jest zaliczana do cerkwi typu łemkowskiego północno-zachodniego. Została zbudowana przez grekokatolików, którym służyła do 1947 r., kiedy doszło do wysiedlenia Łemków na Ziemie Zachodnie. Od 1951 r. cerkiew jest wykorzystywana jako kościół rzymskokatolicki parafii Najświętszej Marii Panny Wniebowziętej w Brunarach.
Świątynia składa się babińca, nawy i prezbiterium, wzniesionych na kamiennej podmurówce. Obecny kształt zewnętrzny uzyskała w latach 1830-1831, kiedy to dobudowano do niej nowe prezbiterium, a dotychczasowe prezbiterium zostało włączone do nawy. Ślady tych prac są do dziś wyraźnie utrwalone w zewnętrznej bryle budowli, która jest nieproporcjonalnie wydłużona. Od zewnątrz można również spostrzec, która część nawy pełniła kiedyś funkcję prezbiterium, ponieważ jest ona wyraźnie węższa od pierwotnej nawy.
Cerkiew posiada wieżę, na której szczycie znajduje się pomieszczenie nazywane izbicą. Nad izbicą góruje blaszany hełm. Dach nawy i prezbiterium oraz większa część hełmu nad nawą i prezbiterium kryta jest gontem. Każdy z trzech hełmów cerkwi ma pozorną latarnię, nad którą znajduje się mała cebulka zakończona krzyżem.
Ikonostas cerkwi w Brunarach
Teren cerkwi jest otoczony kamiennym murkiem, w którym znajdują się dwie bramki.
Wewnętrzne ściany cerkwi pod koniec XVIII wieki i w XIX wieku zostały pokryte pięknymi polichromiami. W świątyni znajduje się kompletny ikonostas z drugiej połowy XVIII wieku, zwieńczony przedstawieniem Ukrzyżowania. W nawie umieszczono cztery boczne ołtarze. W cerkwi zachowała się ambona z drugiej połowy XVIII wieku, a obok niej drewniana chrzcielnica.
W 2013 r. cerkiew w Brunarach wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Jak dojechać:
Cerkiew położona jest w Brunarach, w gminie Ujście Gorlickie, w województwie małopolskim, 33 km na południowy wschód od Nowego Sącza, około 4 km od cerkwi w Czarnej.
Współrzędne GPS: 49°32′02,60″N 21°01′57,25″E
Zwiedzanie:
Cerkiew leży na Szlaku Architektury Drewnianej i jest udostępniana do nieodpłatnego zwiedzania przez cały rok.
W okresie od maja do październiku cerkiew jest udostępniana:
- w niedziele i święta od 13.00 do 17.00,
- w dni powszednie od 9.00 do 17.00.
W pozostałych miesiącach cerkiew jest otwierana dla zwiedzających po wcześniejszym umówieniu telefonicznym lub mailowym.
Tel. 18 35 16 776
e-mail: parafia@brunary.pl
Nr tel. do przewodnika, Pani Karoliny Kłapacz – 515 163 447
Źródła wykorzystane do stworzenia wpisu:
- P. Kutaś, Szlak Architektury Drewnianej w Małopolsce, Zakrzów 2013,
- P. Kutaś, Kościoły i Cerkwie Drewniane UNESCO w Małopolsce, Zakrzów 2014,
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Cerkiew_%C5%9Bw._Micha%C5%82a_Archanio%C5%82a_w_Brunarach – stan na 16 kwietnia 2016 r.,
- http://www.drewniana.malopolska.pl/?page=obiekty&id=20 – stan na 16 kwietnia 2016 r.,
- http://parafia.brunary.pl/cerkiew-brunary/ – stan na 16 kwietnia 2016 r.
