Dom Gotycki w Nowym Sączu, zwany też Kanoniczym, zbudowano na przełomie XV i XVI wieku na terenie miasta lokacyjnego. To jednopiętrowa, podpiwniczona konstrukcja murowana wzniesiona z wykorzystaniem ciosanego kamienia i cegły. Nakrycie stanowią cztery dachy. Dom Gotycki powstał z połączenia trzech budynków. Jest zaliczany do największych późnośredniowiecznych obiektów mieszkalnych zachowanych na terenie Polski.
Aż do końca XVIII stulecia Dom Gotycki należał do parafii św. Małgorzaty. Później przejęły go władze austriackie, a następnie przeszedł w ręce prywatne, by po II wojnie światowej zostać upaństwowionym. W 1993 r. stał się ponownie własnością kościelną, z zastrzeżeniem, że przez kolejne 30 lat ma nim dysponować Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu.
Południową ścianę Domu Gotyckiego upiększają dwa ostrołukowe portale. Jeden z nich, oznaczony datą 1505, pochodzi z tego budynku. Natomiast drugi został osadzony wtórnie, przeniesiono go bowiem z okolic kościoła św. Małgorzaty, gdzie został odnaleziony w 1907 r. Trzeci portal gotycki okala wejście od strony wschodniej do sieni budynku. W zachodniej fasadzie znajduje się manierystyczne obramienie okienne z ozdobnym fryzem z herbem Gryf z przełomu XVI i XVII wieku.
Podział pomieszczeń wewnętrznych jest tylko częściowo oryginalny. W kilku salach i dwóch korytarzach sklepienia posiadają kolebkowy kształt o zaostrzonym łuku, a pięć sal nakrywają stropy drewniane. W najbardziej reprezentacyjnej sali na piętrze odkryto fragmenty polichromii namalowanej w XVIII stuleciu.
W Domu Gotyckim znajdują się obecnie wystawy czasowe oraz stała ekspozycja Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu zatytułowana „Dawna sztuka Sądecczyzny”. Obejmuje ona sztukę sakralną i ludową oraz pamiątki z dziejów miasta i miejscowego zamku.
Jak dojechać:
Dom Gotycki położony jest w Nowym Sączu przy ul. Lwowskiej 3.
Zwiedzanie:
Dom Gotycki i znajdujące się w nim ekspozycje można zwiedzać:
od wtorku do czwartku – w godzinach od 9.30 do 15.00,
w piątki –
w godzinach od 9.00 do 17.00,
w soboty i święta
– w godzinach od 9.00 do 16.00.
Dom Gotycki jest nieczynny: w niedziele i poniedziałki, pierwszy i drugi dzień Świąt Wielkanocnych, Boże Ciało, 1 i 6 stycznia, 1 listopada, 25 i 26 grudnia.
Opłaty za wstęp:
opłata normalna – 8 zł,
opłata ulgowa – 5 zł.
Dniem bezpłatnego zwiedzania jest sobota.
Źródła wykorzystane do przygotowania wpisu:
- B. Krasnowolski, Leksykon zabytków architektury Małopolski, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2013,
- http://www.nowysacz.pl/dom-gotycki-ul-lwowska-3 – dostęp 19 listopada 2017 r.,
- http://muzeum.sacz.pl/ – dostęp 19 listopada 2017 r.,
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Dom_Gotycki_w_Nowym_S%C4%85czu – dostęp 19 listopada 2017 r.