Kościół pw. Najświętszej Marii Panny w Grodzisku
Wysoka skała wznosząca się nad doliną Prądnika idealnie nadawała się na miejsce do założenia grodu bądź też jako schronienie dla szukających odosobnienia pustelników.
Funkcję miejsca obrony skała spełniała w pierwszej połowie XIII wieku, kiedy to na polecenie Henryka Brodatego wzniesiono tu gród.Niebawem jednak gród został zniszczony w trakcie walk o tron krakowski.
Wnętrze kościoła
Po 1257 r. w Grodzisku zagościły zakonnice – klaryski, które wzniosły w tym miejscu klasztor i pustelnię. One także nie wytrwały w Grodzisku zbyt długo. Ze względu na trudne warunki życia i niebezpieczeństwo napadu na osamotniony klasztor, klaryski przeniosły się w 1320 r. do Krakowa. Pozostawione budynki szybko popadły w ruinę. Dopiero w XVII wieku życie powróciło do Grodziska, kiedy to odbudowano kościół, pustelnię i wzniesiono szereg ciekawych budowli i pomników.
Zewnętrzna, dolna część bryły kościoła pw. Najświętszej Marii Panny w Grodzisku zachowała cechy romańskie, choć w konstrukcji dominuje styl renesansowy i barokowy. Renesansowe jest sklepienie kolebkowe z kasetonową dekoracją. Wyposażenie kościoła, portal, a także hełm wieży są w stylu barokowym.
Kościół w Grodzisku jest otoczony ceglano-wapiennym murem, na którym umieszczono 5 rzeźb przedstawiających:
- króla Kolomana Węgierskiego,
- księcia Henryka Brodatego,
- św. Jadwigę Śląską, żonę Henryka Brodatego, która trzyma miniaturę kościoła,
- księcia Bolesław Wstydliwego, który nadał Grodzisko klaryskom,
- św. Kingę, żonę Bolesława Wstydliwego.
Od wschodniej strony wejścia do kościoła widoczna jest kolumna, na której znajduje się rzeźba przedstawiająca św. Klarę.
Naprzeciwko wejścia do kościoła znajduje się pochodzący z XVII wieku dom prebendarza, który jest obecnie wykorzystywany przez ruch oazowy.
Pustelnia błogosławionej Salomei
Za kościołem znajduje się posąg przedstawiający słonia z obeliskiem na grzbiecie. Został on wzniesiony w 1687 r. dla upamiętnienia zwycięstwa króla Jana III Sobieskiego w bitwie pod Wiedniem. Za słoniem znajduje się niewielki budynek, w którym znajdują się 3 sztuczne groty – kaplice modlitewne.
Nieco dalej, za grotami, można z punktu widokowego podziwiać Dolinę Prądnika.
Kilkanaście metrów na zachód od grot modlitewnych wznosi się niepozorny budynek pustelni, której początki sięgają XIII wieku. W latach 1260-1268 mieszkała w nim księżna Salomea, która w 1245 r., po śmierci swojego męża Kolomana, króla halickiego, wstąpiła do zakonu klarysek. Salomea w 1672 r. została ogłoszona błogosławioną przez papieża Klemensa X. Od tego czasu pustelnia nazywana jest pustelnią błogosławionej Salomei.
Przed pustelnią błogosławionej Salomei znajduje się niewielka skrzyneczka. Ukryta jest w niej pieczątką, którą można samodzielnie potwierdzić pobyt w Grodzisku.
Posąg słonia z obeliskiem i sztuczne groty
Jak dojechać:
Kościół i pozostałe zabytki znajdują się w przysiółku Grodzisko, niedaleko Skały, niewielkiego miasteczka położonego w województwie małopolskim. Grodzisko położone jest około 25 km na północny-zachód od Krakowa.
Podróżując samochodem, należy na rondzie w rynku w Skale zjechać na drogę nr 794 w kierunku na Wolbrom. Następnie, po przejechaniu około 1,5 km skręcamy w lewo, w wąską asfaltową drogę, na którą kieruje znak na przysiółek Grodzisko. Tą wąską drogą należy przejechać około 2 km, po czym znajdziemy się na parkingu nieopodal kościoła i pozostałości grodziska, którego dotyczy poprzedni wpis.
Współrzędne GPS: 50°13′52″N 19°49′32″E
Zwiedzanie:
Kościół można zwiedzać nieodpłatnie przed lub po nabożeństwie. Wnętrza grot i pustelni mogą zostać udostępnione, po wcześniejszym zgłoszeniu wycieczki za pośrednictwem formularza kontaktowego na stronie parafii Ojców – Grodzisko.
Źródła wykorzystane do stworzenia wpisu:
- F. Kiryk i R. Kołodziejczyk (red.), Dzieje Olkusza i Regionu Olkuskiego, Tom I, Warszawa – Kraków 1978,
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Grodzisko_%28gmina_Ska%C5%82a%29 – stan na 20 lutego 2016 r.,
- http://www.ojcow-grodzisko.pl/ – zakładka Historia – stan na 20 lutego 2016 r.,
- Tablice informacyjne obok kościoła.
