Kościół św. Jana Chrzciciela w Zawichoście zbudowano w latach 1245-1257 z fundacji księżnej Salomei i jej brata księcia Bolesława Wstydliwego. Przez pierwsze kilkanaście lat służył jednocześnie zakonowi żeńskiemu: klaryskom i zakonowi męskiemu: franciszkanom.
Począwszy od 1257 r. świątynia była w wyłącznym władaniu franciszkanów. Stan ten istniał aż do 1864 r., kiedy to władze carskie dokonały kasaty zakonu.
Obecnie świątynia ma status kościoła rektoralnego, należy do parafii Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Zawichoście.
Budowla w swej historii była kilkukrotnie niszczona, a swój obecny wygląd zawdzięcza pracom rekonstrukcyjnym prowadzonym po II wojnie światowej.
Kościół położony jest w niezwykłym miejscu – na wiślanej skarpie. Oddalenie od skraju urwiska jest jednak na tyle duże, że na razie nie grozi mu zawalenie.
Kościół św. Jana Chrzciciela to ceglana, orientowana, jednonawowa budowla wczesnogotycka. Elementem świątyni jest również zakrystia i barokowa kaplica. Od północy do kościoła przylegają budynki klasztorne. Czerwień murów i dachówki świątyni zapewniają wyraźny kontrast z otoczeniem.
Wnętrze nawy przykrywa drewniany strop, a nad prezbiterium znajduje się oryginalne sklepienie krzyżowo-żebrowe z XIII wieku. Większość wyposażenia ma współczesną genezę.
Jak dojechać:
Kościół św. Jana Chrzciciela znajduje się w Zawichoście, przy ul. 11 Listopada 5, około 18 km na północ od Sandomierza, w województwie świętokrzyskim.
Współrzędne GPS: 50°48′17,08″N 21°51′39,08″E
Zwiedzanie:
Wnętrza kościoła są zazwyczaj udostępniane od rana do zmroku.
Źródła wykorzystane do przygotowania wpisu:
- P. Pajor, O budowaniu królestwa. Książęce i królewskie fundacje architektoniczne w Małopolsce jako środek reprezentacji władzy 1243-1370, Towarzystwo Naukowe Societas Vistulana, Kraków 2020,
- Tablica informacyjna kościoła,
- https://www.zawichost.pl/2020/04/kosciol-sw-jana-chrzciciela/ – dostęp 6 maja 2023 r.,
- https://diecezjasandomierska.pl/zawichost-rektorat-sw-jana-chrzciciela/ – dostęp 6 maja 2023 r.,
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_rektoralny_%C5%9Aw._Jana_Chrzciciela_w_Zawicho%C5%9Bcie – dostęp 6 maja 2023 r.
