Fort „San Rideau” został zbudowany w latach 1892-1896 jako potężne dzieło pancerne broniące linii rzeki San od miejscowości Hurko do Welawy. Osłaniał ponadto linię kolejową i szosę Kraków – Przemyśl. Fort posiadał trzy kondygnacje otoczone suchą fosą.

Załogę stanowiły 2 kompanie żołnierzy i 9 pionierów. Najważniejsze uzbrojenie obejmowało:

• 6 armat 8 cm M. 94 za tarczami pancernymi na skrzydłach budynku głównego,

• 6 armat 8 cm M. 94 w przeciwstokowych kojcach,

• 3 haubice 15 cm M. 94 na stropodachu budynku głównego,

• 3 moździerze 15 cm M. 80 w wieżach pancernych na stropodachu budynku głównego.

Wsparcie stanowiły dwa forty pomocnicze – XIIIa „Zabłocie” oraz XIIIb „Bolestraszyce”.

W dniu 22 marca 1915 r., pod koniec II oblężenia, fort został wysadzony przez Austriaków, tuż przed oddaniem Twierdzy Przemyśl Rosjanom. Kolejne zniszczenia spotkały go w trakcie III oblężenia, kiedy broniły się w nim wojska rosyjskie. W latach dwudziestych XX wieku rozpoczęto rozbiórkę fortu, która na szczęście nie została ukończona. Od 1968 r. fort „San Rideau” znajduje się na liście zabytków.

Według legendy, w 1923 r., podczas prowadzonych wówczas w forcie prac rozbiórkowych odnaleziono zapomnianego rosyjskiego porucznika, który tu przebywał przez 8 lat, a więc od momentu opuszczenia twierdzy przez Rosjan. Oficer rzekomo przeżył dzięki zamknięciu go w magazynie żywnościowym z dostępem do wody. Przez pewien czas miał z nim przebywać również drugi żołnierz, który jednak nie wytrzymał warunków uwięzienia i popełnił samobójstwo. Porucznik opisał swoje przeżycia w pamiętniku, który stał się podstawą do nakręcenia filmu pt. „Fort 13” w reżyserii Grzegorza Królikiewicza. Wedle podania, uratowany oficer niedługo cieszył się wolnością, wkrótce po uwolnieniu zmarł w szpitalu.

Jak dojechać:

Fort „San Rideau” znajduje się na terenie miejscowości Bolestraszyce, około 6 km od Przemyśla, kilkaset metrów od Arboretum w Bolestraszycach. Jadąc z Przemyśla, najlepiej kierować się drogowskazami kierującymi do Arboretum. Dojazd do fortu od strony Arboretum jest możliwy szutrową drogą, na której znajdują się informacje precyzyjnie kierujące do celu.

Współrzędne GPS: 49°49′17″N 22°51′41″E

Zwiedzanie:

Wstęp na teren Fortu „San Rideau” jest wolny, choć jego zwiedzanie wymaga zachowania szczególnej ostrożności.

Źródła wykorzystane do stworzenia wpisu:

1. T. Idzikowski, Twierdza Przemyśl, wydanie IV poprawione, Przemyśl 2016,

2. B.W. Motyl, Przewodnik po powiecie przemyskim i Przemyślu. Cztery epoki – cztery systemy obrony, Ridero 2016,

3. https://pl.wikipedia.org/wiki/Twierdza_Przemy%C5%9Bl – stan na 26 lipca 2016 r.,

4. https://pl.wikipedia.org/wiki/Fort_GW_XIII_%E2%80%9ESan_Rideau%E2%80%9D – stan na 26 lipca 2016 r.