W latach osiemdziesiątych XIII wieku Krzyżacy rozpoczęli budowę zamku posadowionego na niewielkim wzniesieniu na terenie obecnej wsi Papowo Biskupie. Jako materiału używano kamieni polnych i granitu, a tylko w niewielkim zakresie typowej dla budownictwa zakonnego cegły. Prace trwały do połowy XIV stulecia. W ich wyniku powstało dwuczłonowe założenie obejmujące zamek główny oraz przedzamcze pełniące przede wszystkim funkcje gospodarcze. Twierdza stała się siedzibą konwentu oraz komtura.

Zamek główny znajdował się w południowo-zachodniej części wielobocznego przedzamcza. Otoczono je murem z basztami oraz fosą zasilaną wodą z przepływającego nieopodal strumienia. Wjazd na przedzamcze znajdował się od zachodu.

Dom konwentu powstał na planie kwadratu o boku około 40 metrów. Składał się z czterech dwupiętrowych skrzydeł rozlokowanych wokół dziedzińca o wymiarach 18 na 18 metrów. Prawdopodobnie w narożach zewnętrznych zamku głównego znajdowały się wieżyczki, które wystawały poza lico murów. Całość otoczona była parchamem oraz szeroką, obmurowaną fosą wewnętrzną.

W największym, północnym skrzydle znajdowała się nakryta krzyżowo-żebrowym sklepieniem kaplica. Ponadto mieścił się tu refektarz oraz wartownia nad prowadzącym z przedzamcza na dziedziniec wjazdem, zabezpieczonym ufortyfikowanym przedbramiem, zwanym szyją. Nie jest pewne, gdzie położone było dormitorium, ani też mieszkanie komtura. Przyjmuje się, że kapitularz funkcjonował w skrzydle zachodnim. Do komunikacji używano drewnianych, dwukondygnacyjnych ganków obiegających dziedziniec. Przyziemie i poddasze było wykorzystywane na cele gospodarcze. Wodę pitną czerpano ze studni położonej na dziedzińcu.

W bitwie pod Grunwaldem zginął ostatni komtur papowski. Niebawem, w wyniku tego zwycięstwa, zamek został na krótko zajęty przez wojska polskie. Po odzyskaniu twierdzy władze zakonne osadziły w nim najpierw wójta, a potem prokuratora. W 1454 r. wojska Związku Pruskiego, posiłkowane przez czeskich żołnierzy zaciężnych, zdobyły zamek. Cztery lata później oddziały krzyżackie odzyskały go, ale tylko na krótko. Jeszcze tego samego roku król Kazimierz Jagiellończyk polecił spalić rewindykowany zamek. Od 1466 r. warownia była siedzibą starosty. W latach 1505 – 1772 zamek stanowił własność biskupów chełmińskich, którzy uzyskali go na podstawie nadania króla Aleksandra Jagiellończyka.

Przypuszczalnie już od XVI wieku twierdza była stopniowo rozbierana w celu pozyskania surowców budowlanych. Proceder ten trwał także po jej przejęciu przez władze pruskie w wyniku I rozbioru.

Do dziś z zamku głównego zachowały się duże fragmenty murów skrzydła północnego, pozostałości budynku wschodniego i zachodniego oraz fundamenty i zasypane piwnice.

Jak dojechać:

Zamek położony jest w Papowie Biskupim, wsi będącej siedzibą gminy położonej w powiecie chełmińskim, w województwie kujawsko-pomorskim, 30 kilometrów na północ od Torunia.

Współrzędne GPS: 53°15′07,20″N 18°33′51,47″E

Zwiedzanie:

Zamek nie jest udostępniany do zwiedzania. Ruiny zostały częściowo zabezpieczone płotem, można je oglądać od zewnątrz.

Źródła wykorzystane do przygotowania wpisu:

1. J. Bieszk, Zamki państwa krzyżackiego w Polsce, Bellona, Warszawa 2010,

2. L. Kajzer, S. Kołodziejski, J. Salm, Leksykon Zamków w Polsce, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2012,

3. Tablica informacyjna obok zamku,

4. https://pl.wikipedia.org/wiki/Zamek_w_Papowie_Biskupim – dostęp 1 sierpnia 2017 r.