Cmentarz żydowski w Koronowie

Koronowska gmina żydowska posiadała własną synagogę od 1797 r. Początkowo zmarli chowani byli na cmentarzu w Sępólnie. Dopiero w 1819 r. na wzniesieniu nieopodal rzeki Brdy, na powierzchni 0,35 ha, powstał kirkut koronowskiego kahału. Nekropolia została otoczona murem oraz zabezpieczona żelazną bramą. Z uwagi na emigrację i drastyczne zmniejszenie się liczby wyznawców kahał został rozwiązany w 1932 r. W następnym roku na cmentarzu pochowano ostatnią osobę, którą był Henry Cohn.

W czasie okupacji niemieckiej kirkut został zdewastowany. Po wojnie długo nikt nie podejmował działań mających na celu jego zabezpieczenie. Od 2007 r. nekropolią opiekują się uczniowie Szkoły Podstawowej nr 2 w Koronowie, którzy dbają o jej porządkowanie oraz zajęli się inwentaryzacją nagrobków. Teren został zabezpieczony przed wstępem osób niepowołanych, do czego wykorzystano również zachowane fragmenty oryginalnego ogrodzenia.

Na cmentarzu znajduje się około 30 macew, najstarsza pochodzi z 1830 r. Na większości tablic zachowane inskrypcje wykonano w dwóch językach – hebrajskim i niemieckim. Liczne są piękne zdobienia macew przedstawiające charakterystyczne błogosławiące ręce, dłonie z dzbanem, a także niespotykane w judaizmie symbole bożej opatrzności.

Jak dojechać:

Cmentarz położony jest przy ul. Kolejowej w Koronowie, w województwie kujawsko-pomorskim, 25 kilometrów na północ od Bydgoszczy. Podróżując od centrum Koronowa, należy kierować się na wschód drogą nr 56, jadąc ul. Dworcową, a potem Szosą Kotomierską, z której skręcamy w lewo w ul. Kolejową.

Współrzędne GPS: 53°18′47,8″N 17°57′03,8″E

Zwiedzanie:

Cmentarz jest ogrodzony i zamknięty. Nie ma informacji o możliwości pożyczenia klucza do bramy, więc macewy można zobaczyć tylko spoglądając przez płot.

Źródła wykorzystane do stworzenia wpisu:

T. Stochmal, Zapomniane miejsca. Kujawsko-pomorskie. Przewodnik, Warszawa 2015,
S. Kryciński, A. Olej-Kobus, K. Kobus, Przewodnik – Zabytki kultury żydowskiej w Polsce, Kraków 2011,
https://pl.wikipedia.org/wiki/Cmentarz_%C5%BCydowski_w_Koronowie – dostęp 15 lipca 2017 r.