Fort „Werner” – fosa i mur

W latach pięćdziesiątych XIX wieku władze austriackie zbudowały pierwsze szańce mające chronić Przemyśl przed rosyjską inwazją. Działania te jednak szybko przerwano. Budowa Twierdzy Przemyśl rozpoczęła się na dobre w 1878 r. Prace fortyfikacyjne trwały do I wojny światowej. Zaowocowały powstaniem złożonej z kilkudziesięciu fortów twierdzy pierścieniowej.

W czasie I wojny światowej Twierdza Przemyśl była oblegana trzykrotnie. Dwa razy przed wojskami rosyjskimi bronili się w niej Austriacy. W wyniku drugiego, trwającego od listopada 1914 r. do marca 1915 r., oblężenia załoga Przemyśla została zmuszona do kapitulacji. Miasto zostało zajęte przez Rosjan. Podczas trzeciego oblężenia to wojska rosyjskie broniły się w Przemyślu przed atakującymi oddziałami niemiecko-austriackimi. W dniu 5 czerwca 1915 r. Rosjanie ostatecznie opuścili miasto. Od tego momentu pozostawało ono w rękach austriackich aż do końca I wojny światowej.

Fort „Werner” – koszary szyjowe

Zbudowany w latach 1882 – 1886 Fort XII „Werner” był ważnym elementem północnego odcinka obrony Twierdzy Przemyśl. Był to samodzielny, jednowałowy fort artyleryjski, zaliczany do fortów głównych. Nazwa fortu powstała od nazwiska pierwszego komendanta Twierdzy Przemyśl – gen. Antoniego Wernera. Załogę fortu stanowiło 310 żołnierzy oraz 6 oficerów.

Artyleria fortu – obejmująca 12 armat – była rozmieszczona na wale, który zachował się do dziś. Pomiędzy stanowiskami ogniowymi znajdowały się poprzecznice, w których zamieszczone były schrony dla załóg.

Fragment ekspozycji wewnątrz fortu

Fort „Werner” jest bardzo dobrze zachowany, został tylko częściowo wysadzony pod koniec drugiego oblężenia. Jego wnętrza kryją wiele eksponatów i zdjęć związanych z historią Twierdzy Przemyśl.

Duże wrażenie robi fosa wraz z murem ceglanym, które zachowały swój pierwotny wygląd.

Jak dojechać:

Fort XII „Werner” znajduje się przy ul. Fortecznej 20 w Żurawicy koło Przemyśla, w województwie podkarpackim.

Dojazd do fortu jest bardzo dobrze oznakowany. Jadąc drogą krajową nr 77 z Przemyśla w kierunku Rzeszowa, w miejscowości Żurawica skręcamy w prawo. Następnie za budynkiem urzędu gminy należy skręcić w lewo w ul. Forteczną.

Współrzędne GPS: 49°82′29″N 22°81′51″E

Zwiedzanie:

Fort „Werner” jest otwarty do zwiedzania codziennie od godz. 9:00 do 18:00.

Tel. kom: 668 227 760

Ceny biletów:

Normalny: 10 zł

Ulgowy: 9 zł

Szkolny: 7 zł

Dzieci do lat 5 – wstęp wolny.

Fort można zwiedzać bez przewodnika, przy zakupie biletu udostępniany jest plan fortu.

Po wcześniejszym telefonicznym umówieniu możliwe jest zwiedzanie fortu z przewodnikiem, co wiąże się z dodatkową opłatą w kwocie 40 zł.

Źródła wykorzystane do stworzenia wpisu:

1. T. Idzikowski, Twierdza Przemyśl, wydanie IV poprawione, Przemyśl 2016,
2. B.W. Motyl, Przewodnik po powiecie przemyskim i Przemyślu. Cztery epoki – cztery systemy obrony, Ridero 2016,
3. https://pl.wikipedia.org/wiki/Twierdza_Przemy%C5%9Bl – stan na 6 lipca 2016 r.,
4. https://pl.wikipedia.org/wiki/Fort_W_XII_%E2%80%9EWerner%E2%80%9D – stan na 6 lipca 2016 r.,
5. http://www.fortwerner.pl/ – stan na 6 lipca 2016 r.