Drewniana cerkiew św. Paraskiewy prawdopodobnie była wykorzystywana przez ludność trzech wyznań. Jak przypuszczają badacze, cerkiew powstała jako świątynia prawosławna w drugiej połowie XVII wieku. Od 1691 r. była wykorzystywana jako cerkiew unicka. Po wysiedleniu miejscowej, greckokatolickiej ludności w ramach „Akcji Wisła”, cerkiew począwszy od 1947 r. służy wiernym wyznania rzymskokatolickiego.
Cerkiew zbudowano z drewna jodłowego, z niewielkim udziałem drewna świerkowego. Jest budowlą orientowaną, klasyfikowaną do cerkwi łemkowskich typu północno – zachodniego.
Cerkiew składa się z trzech części:
- prezbiterium, światyłyszcza, czyli miejsca najświętszego,
- nawy, chramu wirnych, czyli kościoła wierzących,
- babińca, przetworu.
Cerkiew przykryta jest w całości drewnianym gontem. W 1743 r. do cerkwi dobudowano stojącą do dziś drewnianą strzelistą wieżę. Była ona podobno pierwszą taką wieżą wśród cerkwi łemkowskich. Wieża przykryta jest baniastym hełmem, nad którym wzniesiono pozorną ośmioboczną latarnię. Nad latarnią znajduje się cebulasta makowiczka zakończona metalowym krzyżem. Podobny schemat konstrukcyjny występuje w przypadku górnej, zewnętrznej części nawy i prezbiterium.
Wewnątrz cerkwi, poza pięknym ikonostasem, zwraca uwagę dziewiętnastowieczna płaszczenica, czyli płótno, na którym „napisano” obraz zmarłego Jezusa. We wschodnich obrządkach zakazane było tworzenie figur, dlatego też płaszczenica jest odpowiednikiem figur Jezusa, występujących w kościele rzymskokatolickim.
Cerkiew św. Paraskiewy w Kwiatoniu w dniu 21 czerwca 2013 r. została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Jak dojechać:
Cerkiew w Kwiatoniu znajduje się w gminie Uście Gorlickie, w powiecie gorlickim, w województwie małopolskim.
Współrzędne GPS:
N49 30.047 (49.500783)
E21 10.413 (21.173550)
Zwiedzanie:
Cerkiew jest otwarta do zwiedzania z przewodnikiem w sezonie, trwającym od 1 maja do 31 grudnia.
Źródła wykorzystane do stworzenia wpisu:
- J. Hyra, Historia Cerkwi w Kwiatoniu czyli Kiedyś Służba Boża – Dziś Msza Święta, Kwiatoń 2013,
- P. Kutaś, Kościoły i Cerkwie Drewniane UNESCO w Małopolsce, Zakrzów 2014,
- P. Kutaś, Szlak Architektury Drewnianej w Małopolsce, Zakrzów 2013,
- http://www.drewniana.malopolska.pl/?page=obiekty&id=94 – stan na dzień 4 lipca 2015 r.
